Biyoloji

Nükleik Asitlerin Keşfi ve Önemi

Genetik Şifre

Canlılık ve Enerji

Bitkilerde Büyüme

Bitkilerde Madde Taşınması ve Beslenme

Bitkilerde Üreme ve Gelişme

Bitkisel Dokular ve Bitki Organları

Biyoloji ve Canlıların Ortak Özellikleri

Biyolojik Çeşitlilik

Canlı Âlemleri ve Özellikleri

Canlılar ve Çevre

Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması

Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler

Denetleyici ve Düzenleyici Sistem, Duyu Organları

Destek ve Hareket Sistemi

Doğal Kaynaklar ve Biyolojik Çeşitliliğin Korunması

Dolaşım Sistemleri

Ekosistem Ekolojisi

Eşeyli Üreme

Eşeysiz Üreme

Fotosentez ve Kemosentez

Güncel Çevre Sorunları ve İnsan

Hücre Bölünmeleri

Hücre Teorisi

Hücre Zarı ve Madde Geçişleri

Hücresel Solunum

Kalıtım

Komünite Ekolojisi

Mayoz Bölünme

Mitoz Bölünme

Popülasyon Ekolojisi

Protein Sentezi

Sindirim Sistemi

Sitoplazma Organelleri ve Çekirdek

Solunum Sistemi

Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim

Üriner Sistem

Virüsler

Hazırsan, sıkça AYT Komünite Ekolojisi sorularında sorulan Komünite Yapısına Etki Eden Faktörleri yakından tanımak için derse başlayalım. Soruları dikkatle cevaplamayı dene, işte bu kadar!

Komünite Yapısına Etki Eden Faktörler

Komünite Yapısına Etki Eden Faktörler Komünite Yapısına Etki Eden Faktörler Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Biyoloji Komünite Ekolojisi

https://media.kunduz.com/premium-content/video/subtitle/1037.vtt

Belirli bir bölgedeki canlıların ve cansız  ortamın oluşturduğu biyolojik yapıya ekosistem   deniliyor. Yeryüzünde yaşayan canlıların  tümü birbiriyle ve bulunduğu cansız çevre   ile sürekli etkileşim içindedir. Ekosistem  bir orman olabileceği gibi çayırlar, çöller   ve resifler gibi çok çeşitli coğrafi bölgeler  de olabilir. Aynı tür canlıların oluşturduğu   topluluğa ise popülasyon adı verilir. Mesela Van  Gölü'ndeki İnci kefalleri bir popülasyonu ifade   eder. Ama Van Gölü'ndeki balıklar deseydim  bu popülasyon olmazdı. Çünkü burada belirli   bir türü belirtmiş olmuyorum. Belirli çevresel  koşullara sahip ortamda birbiriyle etkileşim   içindeki farklı türlerin oluşturduğu biyolojik  birime ise komünite denir. Yani komünitelerin   içerisinde birden fazla popülasyon bulunur.  Aslında komüniteler kendilerinden daha büyük   olan ekosistemlerin canlı bölümünü oluşturuyor.  Komüniteye örnekler verelim. Mesela Antalya   Körfezi'nde yayılış gösteren barbunya,  orfoz, lüfer gibi balıklar ile midye,   ahtapot gibi canlılar birlikte komüniteyi  oluşturur. Toros Dağları'ndaki orman komüniteleri,   insan sindirim sistemindeki mikroorganizmalar  da komüniteye örnektir. Belirli bir alandaki   komüniteler birbiriyle komşu olabilir, kesişebilir  ya da birbirini kapsayabilir. Komüniteyi oluşturan   canlılar arasında rekabet, beslenme lişkileri,  simbiyotik ilişki gibi etkileşimler söz   konusudur. Komüniteyi oluşturan farklı türlerin  zenginliğine tür çeşitliliği denir. Komünitedeki   tür çeşitliliğini sıcaklık, ışık, nem gibi çeşitli  faktörler ile rekabet av-avcı ilişkisi gibi canlı   etkileşimler etkiler. Kara komünitelerindeki tür  çeşitliliği tropikal bölgelerden kutuplara doğru   gidildikçe azalır. Bunu belirleyen dünyanın  enlemsel etkisidir. Enlem derecesi farkı,   gece-gündüz arasındaki zaman farkı, bitki  örtüsü ve toprak yapısı, güneşin geliş açısı,   yağış alma oranı gibi faktörler etkilendiğinden  canlı çeşitliliğini de etkiler. Sucul   ekosistemlerde her katmanda farklı canlı türleri  bulunur. Bunu belirleyen ise suyun derinliği   ve kirliliğidir. Temiz ve yeterli gün Işığı alan  sucul komünitelerde fotosentez yapan canlı sayısı   arttığından tür çeşidi sayısı da artar. Derinlik  arttıkça ışık azaldığından çeşitlilik de azalır.   Organizmanın ya da popülasyonun doğal olarak  yaşadığı ve yerleştiği alana habitat denir.   Habitat bir türün adresidir. Örneğin balinanın  habitatı okyanustur diyebiliriz. Canlının herhangi   bir faktöre dayanabilme ya da katlanabilme gücüne  tolerans (ekolojik hoşgörü) adı verilir. Ekolojik   toleransı düşük olması nedeniyle çevresel  değişimlerden en kolay etkilenen türlere   gösterge tür veya indikatör tür denir. Örneğin  alabalıklar soğuk ve bol oksijenli suları tercih   eder. Dolayısıyla alabalıklar oksijence zengin  suların gösterge türüdür. Deniz eriştesi bitkisi   ve bazı algler temiz suları tercih ettikleri için  temiz suların gösterge türleridir. Komünitede en   bol bulunan ya da toplamda en yüksek biyokütleye  sahip türe baskın (dominant) tür denir. Baskın   türler komünitedeki su ve mineral gibi sınırlı  kaynakları kullanmada diğer türlere göre daha   üstündür. Avlanmaya ya da hastalıklara karşı diğer  türlere göre daha başarılıdırlar. Baskın bir türün   komiteden uzaklaşmasıyla başka bir tür baskın  hale gelebilir. Eski baskın türün yok olması   ona bağımlı türlerin de sayısının azalmasına  ya da yok olmasına neden olur. Komünitelerin   yapısını kuvvetli bir şekilde kontrol eden türe  kilit taşı tür denir. Kilit taşı türler baskın   türler gibi sayıca çok olmasalar da ekolojik  rolleri bakımından komünitelerin devamlılığını   sağlar. Kilit taşı türlerin yok olması  komünite yapısının bozulmasına ve ekosistemin   işlevini yitirmesine yol açar. Kuzey Pasifik kıyı  ekosisteminin kilit taşı türü su samurlarıdır.   Komüniteyi oluşturan canlılar besin ağıyla  birbirine bağlıdır. Su samurları deniz kestaneleri   ile, deniz kestaneleri de deniz yosunları ile  beslenir. Hatırlarsanız besin zincirlerini bu   şekilde gösteriyorduk. Haliyle su samurlarının az  bulunduğu alanlarda deniz kestaneleri iyi gelişir.   Su samurlarının çok bulunduğu alanlarda ise deniz  kestaneleri azalır, deniz yosunları iyi gelişir.   Katil balinaların su samurlarıyla beslenmeye  başlamaları deniz kestanelerinin sayıca artmasına   neden olur. Bu durumda da deniz yosunları azalır.  Deniz yosunları üreticidir ve bu durumdan olumsuz   etkilenirler. Yani kilit taşı tür olan su  samurunun ortadan kalkmasıyla denge bozulur.   Bir bölgeye değişik yollarla gelip yerleşen doğal  düşmanlarının olmadığı bu ortamda hızla üreyen   türler komünitenin yapısını bozabilir. Böyle  türlere istilacı türler denir. Tür çeşitliliği   fazla olan komüniteler istilacı türlere karşı  daha dirençlidir. Doğal topluluklar içine giren   levrek ve sazan balığı türleri bulundukları suyun  fiziksel ve kimyasal özelliklerinin değişimine ve   su kirliliğine karşı dayanıklı olduklarından  istilacı türler olarak kabul edilir. Karasal   ekosistemler genellikle keskin bir sınırla  ayrılmadan birbiri içine girecek şekilde   geçiş oluşturur. Bu geçiş bölgelerine ekoton  denir. Burada bir örnek görüyoruz. Ekotonda her   iki komüniteye ait türler bulunur. Burada bulunan  canlıların ekolojik toleransları fazladır. Yayılış   alanları daha dar olduğu için bu bölgedeki madde  ve enerji rekabeti de daha fazladır. Bu bölgeler   tür çeşidi bakımından da zengindir. Canlının  büyümesi, üremesi ve yaşamını sürdürebilmesi için   kurduğu ilişkiler ve ekolojik işleve ekolojik niş  adı verilir. Türün yediği besin, beslenme zamanı,   yuva yaptığı yer gibi doğal olarak yaptığı  işlere bakarak yaşama birliğindeki ekolojik   nişi yani görevi, sorumluluğu tanımlanır.  Örneğin bir ağaç kertenkelesinin nişi üzerinde   bulunduğu dalın büyüklüğü, tolere edebildiği  sıcaklık aralığı, yediği böcek türü ve böceğin   büyüklüğünü içerir. Ekolojik niş türe özgüdür.  Aynı ekolojik nişe sahip türler arasında besin   ve enerji rekabeti artacağından bu türler  uzun süre bir arada yaşayamaz. Metamorfoz   geçiren türlerin larva ve ergin dönemlerindeki  ekolojik nişleri de birbirinden farklıdır. 

Komünite Ekolojisinde Rekabet kavramını incelediğimiz bir ders ile karşındayız. Sadece 6 dakikalık videomuzda sana katkı sağlayacak özellikler göreceğine eminiz. Haydi sen de videoyu seyret, konunun uzmanı ol!

Rekabet

Rekabet Rekabet Biyoloji Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Komünite Ekolojisi

https://media.kunduz.com/premium-content/video/subtitle/1038.vtt

Yaşam alanını ortak kullanan canlılar besin bulma,  barınma ortamı oluşturma, ışıktan faydalanma,   metabolik atıklardan etkilenmeme gibi birçok  faktör bakımından birbiriyle yarış halindedir.   Aynı ortamı paylaşan farklı türler o ortama  farklı etkiler bırakır ve o ortamdan farklı   etkilenir. Türler kendi bireyleri arasında tür  içi rekabet, farklı türlerle ise türler arası   rekabet veya av-avcı ilişkisi geliştirebilir. Tür  içi rekabet eş seçimi, yaşlı ve genç bireylerin   arasındaki hiyerarşik yapı, türün birey sayısının  artmasından kaynaklanan besin ve barınak bulma gibi   nedenlerle gelişebilir. Örneğin tür içi rekabete  engel olmak için bitkiler tarlaya belirli bir   mesafe bırakılarak ekilir. Tür içi rekabet  popülasyon yoğunluğunu etkiler. Hatırlarsanız aynı   tür canlıların oluşturduğu topluluğa popülasyon  adını vermiştik. Rekabet sonucu popülasyondaki   birey başına düşen kaynak alımı, hastalıklara ve  avcılara karşı dayanıklılık, büyüme ve gelişme   oranları azalır. Tür içi genetik çeşitlilik  bireylerin rekabet ortamında güçlü veya zayıf   olarak yarışmasına ve farklılıkların oluşmasına  neden olur. Örneğin uzun boylu mısırlar aynı türün   kısa boylu olanlarını gölgede bırakarak onları  baskılar. Türler arası rekabet farklı türlere ait   bireylerin genellikle aynı su, mineral maddeler  ve diğer besin kaynakları, alan paylaşımı, ışık   gibi sebeplerle rekabet etmesidir. Rekabet  sonucu bazı bireyler komüniteyi terk ederek başka   yerleşim alanına göç edebilir. Buna rekabette  elenme denir. Bazen rekabet nedeniyle rekabet eden   türlerin kaynakları kullanım biçimi değişebilir.  Bunu anlamak için öncelikle ekolojik niş kavramını   iyi bilmemiz gerekiyor. Ekolojik niş canlının  büyümesi, üremesi ve yaşamını sürdürebilmesi   için kurduğu ilişkiler ve ekolojik işlevdir.  Canlının çevresindeki biyotik ve abiyotik   kaynakları nasıl kullanıp ekosisteme nasıl uyum  sağladığını belirtmek için ekolojik niş kavramı   kullanılır. Genellikle nişleri aynı olan iki tür  bir komünitede bulunmaz ancak ekolojik nişlerinde   zaman içinde değişiklikler ortaya çıkarsa aynı  komünite içinde yer alabilir. Aynı kaynakları   kullanan iki türden birinin kaynak kullanım  biçimini değiştirmesine kaynak paylaşımı denir.   Buna bir örnek verelim. Aynı habitatta aynı besin  kaynaklarını kullanan iki fare türü olan Kahire   dikenli faresi ve altın dikenli fare Ortadoğu'da  ve Afrika'da kayalık alanlarda yaşar. Birlikte   yaşadıkları dönemde Kahire dikenli faresi gece  aktifken altın dikenli fare gün boyu aktiftir.   Aslında altın dikenli fare de gece aktif olacakken  diğer fare türüyle aynı ortamda yaşayabilmek   için biyolojik saatini değiştirmiştir. Kaynak  paylaşımı türlerin bir arada yaşamasına izin   verse de ekolojik nişin değişmesi canlılarda  davranış ve morfolojik değişimlere yol açar.   Morfoloji dış görünüşü ifade eden bir terimdir.  İşte bu gerçekleşen değişimlere karakter kayması   adı verilir .Buna da bir örnek verelim. Galapagos  Takım Adaları'ndaki ispinoz kuşları kaktüs   nektarları ile beslenir. Kaktüs çiçeklerinin tek  tozlaştırıcısı ispinoz kuşlarıdır. Bazı adalarda   ispinoz kuşları kaktüs nektarı için marangoz  arısıyla rekabet halindedir. İspinoz kuşları   rekabette olmadıkları adalarda daha küçük kanat  açıklığına sahipken rekabette oldukları adalarda   daha büyük kanat açıklığına sahiptir. İspinozların  arılarla girdiği besin rekabeti morfolojilerinin   değişmesine yol açmıştır. Şimdi yapılan bir  deneyi konuşalım. 1934'te Rus ekolog Gause   Paramecium Caudatum ve Paramecium Aurelia ile  laboratuvarda çalışmalar yapmıştır. Gause iki   paramesyum türünü ayrı ayrı yetiştirdiğinde  her iki popülasyon da hızla büyümüştür. Bunu   grafik üzerinde de rahatlıkla görüyoruz. Gause iki  türü birlikte yetiştirdiğinde Paramecium Caudatum   kültürden yok olmuştur. Paramecium Aurelia'nın  besin elde etmede üstünlük sağladığını anlamıştır.   Aynı sınırlayıcı kaynaklar için rekabet eden  iki türün aynı yerde sürekli olarak bir arada   bulunması zordur. Bu durum rekabette elenmeye  bir örnektir. Bu olaya dışlanma da denir. 

Komünite ekolojisinde av avcı ilişkisi nasıl gerçekleşir? Bunlar ile ilgili sınavda gelecek soruların nasıl çözüldüğünü sen de bilmek istiyorsan videomuzu izle. Öğrenme maceranda yalnız değilsin, Kunduz yanında.

Av Avcı İlişkisi

Av Avcı İlişkisi Av Avcı İlişkisi Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Biyoloji Komünite Ekolojisi

https://media.kunduz.com/premium-content/video/subtitle/1039.vtt

Aynı alanda yaşayan farklı türler arasında gözlenen bir başka beslenme ilişkisi de av-avcı ilişkisidir. Bu türler genellikle farklı besinleri tüketir. Beslenme için rekabette besin olan organizma av, avla beslenen organizma ise avcı olarak isimlendirilir. Avcıya predatör de denir. Avlanma ve avcıdan kurtulma yaşama ve üreme başarısında en önemli koşullardandır. Bir tür hem av hem avcı olabilir. Av miktarının artması avcı sayısını arttırır. Avcı sayısının artması ise bir süre sonra av olan canlıların azalmasına neden olur. Av miktarının azalmasından ise avcılar olumsuz etkilenir. Av-avcı ilişkisi ile ilgili grafiklerde birbirini izleyen inişler ve çıkışlar gözlenir. Buradaki grafikte vaşak ile kar tavşanının yıllara göre sayısal değişimini görüyoruz. Avcılar, avlarını tanımak ve bulmak için keskin duyu organı, yakalama ve kontrol için pençe, diş, zehir gibi özelliklere sahiptir. Av olan türlerde ise saklanma, uçma, sürü veya grup oluşturma gibi davranış uyumları görülür. Ayrıca kamuflaj, kirpide olduğu gibi mekanik etkiler  ki buna iğne batması diyebiliriz, ya da kokarcada olduğu gibi kimyasal savunmalar görülebilir. Bazı hayvanlarda uyarıcı tiple renklenme, zararlı türleri taklit etme -buna mimikri adını veriyoruz- gözlenebilir. Mimikri hem av hem de avcı olan türde görülebilir. Mimikri görünüş, koku veya ses taklidi şeklinde de olabilir. Bitkilerle beslenen canlılar da avcı olarak nitelendirilebilir. Av olan bitkiler avcılarından kaçamaz. Ancak kimyasal toksin, diken, iğne gibi yapılarını korunma amaçlı kullanabilir. Tütün bitkisindeki nikotin, çeşitli bitkilerin ürettiği taninler kimyasal savunmaya örnektir. 

Simbiyotik yaşam çeşitlerini incelediğimiz bu videoda Komünite Ekolojisi konusunu daha detaylı bir şekilde öğrenmeye ne dersin? Artık bu konuyu da başarı ile tamamlamak üzeresin. Keyifli izlemeler!

Simbiyotik İlişkiler

Simbiyotik İlişkiler Simbiyotik İlişkiler Biyoloji Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Komünite Ekolojisi

https://media.kunduz.com/premium-content/video/subtitle/1040.vtt

Komünitedeki türler arasında beslenme  ilişkilerinin yanında ekolojik nişleri   yerine getirebilmek için çeşitli birlikte  yaşam ilişkileri görülür. Simbiyoz yaşam   birlikte yaşamı ifade eder. Canlılar arasındaki  simbiyotik ilişkiler yararlı, zararlı veya nötr   olabilir. İlk olarak zorunlu-sıkı mutualizmi  konuşalım. Bu simbiyotik ilişkide her iki tür   de yarar sağlar. Bu nedenle artı, artı şeklinde  ifade ediyorum. Mutualist ilişkide canlılar   birbirinin ihtiyacını karşılayarak yaşamaya devam  eder. Bunu örneklendirelim. Algler ve mantarların   oluşturduğu birlikteliğe liken denir. Algler  fotosentez yaparken mantarlar yapamaz. Algler   fotosentezde ürettikleri besin ve oksijeni  mantara yollar. Mantar ise alge karbondioksit   ve su yollar. Bağırsağımızda yaşayan bakterilerle  de mutalist bir ilişki gösteriyoruz. Bu bakteriler   bizim için B ve K vitaminlerini üretir. Bizim  bağırsaklarımız da bakteriler için besin ve   barınma ortamıdır. Geviş getiren hayvanların  yani otçul memelilerin sindirim kanalında   da bakteriler yaşar. Bu bakteriler selüloz  sindirici enzim üretirler. Biliyorsunuz ki   insanlar olarak selülozu sindiremiyoruz ama  geviş getiren hayvanlar bu sayede selülozu   sindirebiliyor. Aynı zamanda bu bakteriler de  burada besleniyor ve barınıyor. Bitkilerin ve   mantarların oluşturduğu birlikteliğe mikoriza adı  verilir. Bitki fotosentez yaparak mantarın besin   ve oksijen ihtiyacını karşılar. Mantar bitkinin  köklerini sararak yüzey alanını genişletir.   Böylece bitkinin topraktan su ve mineral alımı  kolaylaşır. Azot döngüsünün hatırlıyor musunuz?   Orada rhizobium bakterilerinden bahsediyoruz.  Bu bakteriler baklagillerin kökünde yaşar. Hatta   yaşadıkları yere de nodül adı verilir. Bitkiler  havanın serbest azotunu kullanamaz. Rhizobium   bakterileri havanın serbest azotunu bağlayarak  bitkinin bunu kullanmasını sağlar. Bu örnekleri   tabii ki çoğaltabiliriz. Bu canlılar beraberken  gelişimleri oldukça iyidir. Ancak ayırdığımız   zaman gelişimleri olumsuz etkilenir. Bazı  mutalist birlikteliklerde canlılar zorunlu   bir ilişki içinde bulunmadıklarınından birbirinden  ayrılsalar bile yaşamlarını sürdürebilir. Örneğin   timsah ve timsahın ağzındaki atıklarla beslenen  kuşlar arasında isteğe bağlı gevşek mutualizm   söz konusudur. Buna protokooperasyon da denir.  Bunlar birlikteyken timsahın dişleri temizlenmiş   oluyor. Kuş da beslenmiş oluyor ama sonuçta  timsah dişleri temizlenmezse ölmez değil mi?   Kuş da başka bir besin bulabilir sonuçta. Gelelim  kommensalizme. Birlikte yaşayan iki türden birinin   yarar sağlarken diğer türün bu ilişkiden olumlu  ya da olumsuz etkilenmediği ilişki türüdür.   Yani bu şekilde gösteriyorum. Türler arasındaki  herhangi bir yakın ilişkide çok az bile olsa iki   tür de etkilenebileceğinden doğadaki kommensal  ilişkileri kanıtlamak zordur. Ancak yine de   birkaç örnek verelim. Midye kabuklarına tutunarak  yaşayan Bryozoa midyenin sağladığı su akıntısıyla   gelen besinlerle beslenir. Midyeye herhangi  bir yarar ya da zarar vermez. Vantuzlu Remora   balıkları köpek balığına tutunarak ona zarar  vermeden yaşar. Balık köpek balığının hareketi   ile yer değiştirir ve onun yiyecek artıklarından  beslenir. Kommensal ilişkiler bazen rastlantısal   olarak ortaya çıkabilir. Örneğin bizon, sığır,  at gibi otçul hayvanlar beslenirken ortaya çıkan   böcekler sığır kuşlarının ve öküz balıkçılları gibi  kuşların besini olur. Bu kuşlar bu ilişkiden açık   olarak yarar sağlarken herbivorlar yani otçullar  genel olarak bu ilişkiden etkilenmeyebilir. Burada   da gelişim grafiklerini görüyoruz. Y türü  etkilenmeyen taraf, X türü ise beraberken   yarar sağlıyor ancak ayırdığımızda zarar görüyor.  Amensalizm iki türden birinin etkilenmediği diğer   türün zarar gördüğü etkileşimdir. Genellikle  rastgele ortaya çıkar. Mandalar otlamak için   gezindikleri sırada attıkları adımlarla bitki  ve böcekleri ezebilir. Mandalar bu durumdan   etkilenmezken bitki ve böcekler zarar görür. Başka  bir örnek daha verelim. Ceviz ağacının yaprak ve   meyvelerinde üretilip yağmurla toprağa karışan bir  madde diğer bitki türlerinin gelişimini olumsuz   etkilerken ceviz ağacı bu durumdan etkilenmez.  İki organizmadan birinin yarar diğerinin zarar   gördüğü etkileşimlerden biri de parazitliktir.  Parazitlikte bir organizma diğerine bağlı yaşar.   Üzerinde yaşadığı canlıdan beslenen ve ona zarar  veren canlıya parazit, zarar gören canlıya konak   denir. Parazitler genellikle konağa göre daha  küçük vücut yapısına sahiptir. Birçoğu üzerinde   yaşadıkları konağın hastalanmasına neden olurken  bazıları konağın yaşamını yitirmesine neden   olabilir. Bitkisel parazitleri yarı parazit ve tam  parazit, hayvansal parazitleri dış parazit ve iç   parazit olarak ayırıyoruz. Bitkisel parazitler  kökü andıran emeçleri sayesinde başka bir   bitki üzerinden ihtiyaç duyduğu besinleri alan  bitkilerdir. Yarı parazit bitkiler emeçlerini   üzerinde yaşadığı bitkinin odun borusuna kadar  uzatarak su ve mineralleri alır. İhtiyaç duyduğu   besini fotosentez yaparak kendileri üretir.  Bu nedenle flueme emeklerini uzatmaz. Bu arada   ksilem ve fluem bitkilerde bulunan iletim  demetleridir. Ksilemin içerisinde genellikle   su ve mineral gibi inorganik maddeler bulunurken  fluemin içerisinde besinler gibi organik maddeler   bulunur. Ökse otu yarı parazit bitkilere örnektir.  Tam parazit bitkilerin yaprakları körelmiştir.   Kloroplastları olmadığından fotosentez yapamazlar.  Emeçleriyle konak bitkinin odun borusundan su ve   mineral ihtiyacını, soymuk borusundan ise organik  besin ihtiyacını karşılar. Canavar otu ve küsküt   otu tam parazit bitkilere örnektir. Gelelim  hayvansal parazitlere. İç parazitler sindirim   sistemleri gelişmediğinden konağın sindirim  ürünleriyle beslenir. Konağın sindirim kanalında,   iç organlarında, kanda veya dokular arasında  yaşarlar. Üreme sistemleri ve tutunma organları   iyi gelişmiştir. Hareket ve duyu organları, sinir  sistemleri, sindirim enzimleri tam gelişmemiştir.   Bağırsak solucanı, kıl kurdu, tenya, karaciğer  kelebeği iç parazitlerdir. Bağırsak parazitleri   türüne ve yerleştiği organa göre geceleri  anüste kaşıntı, kansızlık, beslenme bozukluğu,   kusma ve ishal gibi belirtiler ortaya çıkarabilir.  Bu parazitler ağız yoluyla, böceklerin ısırmasıyla   ya da parazit bulaşmış olan etlerin yenilmesiyle  vücuda alınabilir. Bir hücreli parazitlerden olan   plazmodyum, anofel cinsi dişi sivrisinekler ile  insanlara bulaşır. İnsan kanına geçtikten sonra   karaciğer ve dalakta gelişir. Kana geçerek  alyuvarlarda hızla sporlar çoğalır. Sporlar   alyuvarları patlatarak sıtma nöbetlerine neden  olur. Dış parazitler konağın üzerine kısa ya   da uzun süre tutunup kan emerek beslenen sindirim  sistemi gelişmiş canlılardır. Hareket organları da   gelişmiş olan bu canlılar konak üzerinde aktif  olarak yer değiştirebilir. Bit, pire, kene,   tahtakurusu gibi eklembacaklılar dış parazitlere  örnektir. Kene kırım-kongo kanamalı ateşi   hastalığının etkinliğidir. Aynı zamanda bunlara  vektör de denir. Vektör kendisinde hastalığa neden   olmayan bir patojeni bir konaktan başka bir konağa  aktarabilen bütün canlılara verilen genel isimdir. 

Süksesyon kelimesi AYT sorularında bize yabancı gibi görünüyor olabilir, aslında bu videomuzda öğrendiğimiz kavramlarla kolaylıkla Komünite Ekolojisi konusunu kavrayabiliriz. Haydi, daha fazla beklemeden izlemeye başlayalım.

Süksesyon

Süksesyon Süksesyon Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Biyoloji Komünite Ekolojisi

https://media.kunduz.com/premium-content/video/subtitle/1041.vtt

Çoğu komünite komünitedeki türlerin  popülasyonları, ortam şartları, besin miktarları   gibi sebeplerle değişikliğe uğrar. Bu değişikliğe  klimaks komünite denir. Ancak komünitedeki toprak,   coğrafik yapı ve diğer değişkenler bir bölgede  pek çok farklı komüniteler oluşturabilir. Abiyotik   faktörlerden sıcaklık, ışık, yağış miktarı ve  toprak yapısındaki değişiklikler komüniteye   yeni canlıların girmesine ya da komite üyelerinin  sayı ve yoğunluğunun değişmesine neden olabilir.   Bu durumda komünite dengeli bile olsa her zaman  değişimlere açıktır. Fırtına, yangın, kuraklık,   aşırı otlama ve insan faaliyetleri doğadaki  bozunumu unsurlarıdır. Doğa yapısında meydana   gelen bir bozunum komünitedeki tür çeşitliliğini  ve komünitenin yapısını etkiler. Bozunmalar   sonucunda komünite kararsız, dengesiz bir komünite  halini alır. Bozunmanın tipine, sıklığına ve   komünite üzerindeki etkisine bağlı olarak komünite  zamanla yeniden kararlı bir komüniteye, klimaksa   doğru değişim gösterir. Bozulmuş alanlarda uzun  zaman içinde türlerin aşamalı olarak birbirinin   yerini almalarına süksesyon, sıralı değişim denir.  Değişim sırasında komünitedeki tür çeşitliliği,   yoğunluğu ve baskın tür farklılaşır. Henüz  üzerinde yaşamın bulunmadığı alanlarda,   volkanik adalar ya da buzul taşları üzerinde  toprak oluşumu ile başlayan sıralı değişim   birincil süksesyon olarak adlandırılır. Bir  volkanik ada veya buzulların çekilmesiyle meydana   gelen, toprağın henüz oluşmadığı ve yaşamın  bulunmadığı bir ortamda genellikle ilk görülen   canlılar üretici ve tüketici prokaryotlar ve bir  hücrelilerdir. Ardından liken ve yosunlar oluşmaya   başlar. Zaman geçtikçe kayaların aşınması ve  canlıların organik atıkları birikmeye başladıkça   toprağın oluşumu başlar. Toprağın oluşmasının  ardından sırasıyla ot, çalı ve ağaçlar gelişim   gösterir. Karasal ekosistemlerde komünitelerin  yapısını değiştiren buzul hareketleri, yanardağ   faaliyetleri, kasırga, sel, kuraklık, yoğun ağaç  kesimi, aşırı otlatma ve yangınlar sonucunda da   var olan komünite değişime uğrayabilir. Toprağın  sağlam kaldığı bu sıralı değişime ikincil   süksesyon denir. Burada süksesyonu başlatan  topraktaki mikroorganizmalardır. Toprakta bulunan   mikroorganizmalar otsu bitkiler için toprağı uygun  hale getirdikten sonra ilk olarak otsu bitkiler   veya ağaçsı çalılar yerleşir. Ardından bölgede bu  bitkilerin yerine orman ağaçları geçer. Belirli   bir yerde bitki süksesyonundan sonra o bölgeye  farklı hayvansal gruplar yerleşir. Süksesyonun   tamamlanıp bölgedeki canlı türlerinin sabit  bir duruma gelmesi için uzun bir zamana ihtiyaç   vardır. İnsanlar üzerinde yaşadığı topraklara,  vatanına karşı sorumludur. Bu sorumluluğun başında   doğayı insan bozunumuna karşı korumak gelir. Bu  sorumluluk vatan sevgisinin de bir göstergesidir. 

Komünite Ekolojisi Videoları

Komünite Yapısına Etki Eden Faktörler

Rekabet

Av Avcı İlişkisi

Simbiyotik İlişkiler

Süksesyon